Γράφει ο Δημήτρης Αποστόλου - « Ελύμνιος »...
...και γράφει μεν σήμερα ο ιστοριοδίφης « Ελύμνιος », αλλά γράφει απ΄την εποχή του ο ιστορικός Ν.Μπελλάρας... « Όταν η θεά Ελευθερία επέχυσε και πάλιν μετά τρεις και ήμισυ αιώνας το γλυκύ μειδίαμά της εις την χώραν ταύτην των ερειπίων και των αιμάτων και όταν η ακτίς της απολυτρώσεως εφώτισε και πάλιν την ελληνικήν γην, οι νοσταλγούντες πατέρες ημών από του 1830, ήρχισαν ευέλπιδες τώρα, επανακάμπτοντες εις το αποτεφρωμένον εκ του τουρκικού δαυλού Ελύμνιον. Η παλιννόστησις εθεωρήθη περατωθείσα το έαρ του 1831. Τούτω τω λόγω ετελέσθη τότε πάνδημος λιτανεία εν Ελυμνίω δια περιφοράς της εικόνος της Θεοτόκου μετά των λοιπών εικόνων και των εξαπτερύγων και λαβάρων, ηγουμένης της ελληνικής σημαίας, γύρω της τότε πολίχνης και η λιτανεία αύτη τελείται συνεχώς κατ΄έτος έκτοτε και μέχρι σήμερον την Ε΄Κυριακήν την προ των Βαϊων, η ημέρα δε αύτη και σήμερον εν Ελυμνίω καλείται « ημέρα σωτηρίας ». Και να σχολιάσω εγώ, πως η παλιννόστηση συνεχίστηκε με αργότερους ρυθμούς μέχρι και τα μισά περίπου του 19ου αι. Και « εν Ελυμνίω ( γράφει ο Μπελλάρας ) συνεκεντρώθησαν τότε περί τας χιλίας ψυχάς ». Από πού όμως παλιννόστησαν;.. Και εδώ έγκειται η παρούσα μου αναφορά.
Σκιάθος - η πολυσυζητημένη...
« Και ολίγη Σκίαθος » είναι μεσότιτλος στο Β΄Κεφάλαιο του « ΕΛΥΜΝΙΟΥ » του Ν. Μπελλάρα, όπου ο ιστορικός αναφέρεται στις ανέκαθεν αδελφοποιτές σχέσεις μεταξύ Ελυμνίων και Σκιαθιτών, τόσο σε ειρηνικές περιόδους, όσο και σε πολεμικά ζοφερά γεγονότα της Ελληνικής Επαναστάσεως. Εκείνο όμως που θεωρείται - και ίσως είναι το βασικότερο - είναι η μετοίκηση των ( περίπου πεντήκοντα ) Ελύμνιων οικογενειών στη Σκιάθο κατά το τελευταίο τέταρτο του 18ου αι. ( 1784 ή 1790 ). Αυτή η « απροσδόκητη » μετοικεσία του πλήθους όντως των οικογενειών επηρέασε τα μέγιστα το Λιμνιώτικο ασυνείδητο και έφερε σύγχυση ως εξ΄αγνοίας στην ιστορική πραγματικότητα, ταυτίζοντας οι σημερινοί Λιμνιώτες την μετεπαναστατική παλιννόστηση - « Δεήσεως - Ημέρα Σωτηρίας » με την δήθεν επιστροφή των Λιμνιωτών απ΄τη Σκιάθο... Όμως όχι!.. Αυτοί που τότε εγκατέλειψαν τη Λίμνη ( και εδώ δεν μας ενδιαφέρουν οι διάφοροι λόγοι - υπάρχουν στοιχεία γι΄αυτούς, είτε από Ορλωφικά-Λαμπροκατσωνικά γεγονότα, είτε από διαφωνίες παραλιακής μετεγκατάστασης, είτε από συνθήκες μετοικιστικών πρακτικών των Οθωμανών )...αυτοί οι Ελύμνιοι μέτοικοι σταδιοδρόμησαν ναυτικά στη Σκιάθο, δημιούργησαν την συνοικία « Λιμνιά » ( και τη δική τους εκεί ενορία της Παναγίας « Λιμνιάς » ), έσμιξαν με τους ντόπιους Σκιαθίτες ( φορές μεταλλάξαν και τις επωνυμίες τους ) και παρέμειναν μακρινοί αδελφοί μας μέχρι τα σήμερα - δίχως να γυρίσουν ΠΟΤΕΣ!.. Ποιοί ήταν λοιπόν αυτοί που καθιερώθηκαν ( θαρρείς θεσμικά ) πως γυρίσανε απ΄τη Σκιάθο;..
Ξανά στο Μπελλάρα
Η περίπτωση των αλεπαλλήλων παραπομπών και επαναλήψεων του Ν. Μπελλάρα ( 1870-1950 ), ίσως θεωρηθεί πλεοναστική, δεν γίνεται όμως αλλιώς, αφού η συγκροτημένη μονογραφία του - « ΤΟ ΕΛΥΜΝΙΟΝ » παραμένει ως τα σήμερα ουσιαστικά το μοναδικό ιστορικό βιβλίο της Λίμνης, ( παρ΄ότι στο πέρασμα του χρόνου έχει δεχθεί σχολιασμούς διάφορους - οι περισσότεροι αποδοχής - αλλά σε τμήματα θεματικά και κάποιες του αμφισβητήσεις ( όπως - παράδειγμα για τη Σαμιώτικη καταγωγή των Λιμνιωτών ). Σημασία ωστόσο έχει ότι στην εποχή του που η ιστορία γραφόταν με διαφορετικούς κανόνες απ΄τους σημερινούς και με τα όσα ως τότε τεκμήρια διέθετε ( συν την χαρισματική οξύνοια, του νομικού ), κατόρθωσε να παράσχει την ιστορική « παρακαταθήκη του », ασφαλή εν πολλοίς ως παραπομπή πληροφοριών. Και νά, στο θέμα που μας αφορά, μία σημαντική - ξεκάθαρη ( που ίσως δεν προσέχθηκε καλά και δεν κατανοήθηκε ) πληροφορία. Γιατί, ναι μεν μας λέει ο ιστορικός, πως πάνω στα Επαναστατικά γεγονότα ( μια με τις αποτυχίες του Βερούση Μουτσανά και τους κατά των Λιμνιωτών εκφοβισμούς του...μια με τον τραγικό θάνατο του Γωβιού και τα συνεπακόλουθα για τη Λίμνη...μια με την δια « πυρός και μαχαίρας » καταστροφή του Ελυμνίου από τον Μπερκοφτσαλή Πασά το 1823 )...οι συμπατριώτες μας όλο και μεταφέρονταν φυγάδες προς τη Σκιάθο...Και επακριβώς, γράφει : «...αλλά δια τον εκεί συνωστισμόν ετράπησαν και προς άλλας νήσους, ήτοι την Σκόπελον, την Κύθνον, την Κέαν, την Σύρον, Πόρον, Αίγιναν και τελευταίον εις Ναύπλιον ». ( Και σε μια ιδιαιτερότητα, αναφέρει πως προγονικές του οικογένειες των ναυτικών Μπελλαραίων μεταφέρθησαν και εγκατεστάθησαν από Σκιάθο σε Κύθνο. Ωστόσο, μέλη της οικογένειας εντοπίζονται και στη Σαλαμίνα ).
Στα νησιά του Αργοσαρωνικού...
Αλήθεια, πού κατέφυγε η πλειάς των Ελυμνίων ετούτων φυγάδων...γιατί επέλεξε τα κατ΄αυτούς ασφαλέστερα νησιά και τους τόπους του Αργοσαρωνικού κόλπου...Κι΄άραγε υπάρχουν « δημογραφικά » και άλλα πληροφοριακά στοιχεία για τις δραστηριότητες και τα εκεί βιώματα των συμπατριωτών μας;.. Ας το δούμε σχολαστικότερα, αφού η επιλογή τους απ΄τους επήλυδες Ελύμνιους - αλλά και λοιπούς Ευβοείς - μετά τη σχεδόν ολοσχερή καταστροφή της Ευβοίας απ΄τις ορδές του Μπερκοφτσαλή το « ματωμένο καλοκαίρι » του 1823, τους ανάγκασε σε σωστική μετοικεσία στους τόπους αυτούς... Κι΄οι λόγοι επιλογής βέβαια αρκετοί και διάφοροι - εύλογοι πάντως - αφού στο χώρο τούτο το θαλάσσιο της κεντρικής Ελλάδος, εδρεύαν εκάστοτε περίγυρα οι Διοικητικές - Πολιτικές και Στρατιωτικές Επαναστατικές Αρχές - κι΄αφού οι στόλοι οι πολεμικοί της δυνατής ( κι΄ανέκαθεν ημι-αυτόνομης ) Ύδρας, ίδια και των Σπετσών, παρείχαν την εγγύηση μιας κάποιας σιγουριάς καλύτερης και προστασίας των νησιών και των παράλιων κατοίκων. Η Τούρκικη Αρμάδα με τα ογκώδη της καράβια δεν εισχωρούσε μέσα στα στενά ( το πάθημα του Ξέρξη ήτανε και μάθημα διαχρονικό...), όπως και η ναυμαχία των Σπετσών - Φθινόπωρο του 1822 - που τόλμησαν την είσοδό τους οι Οθωμανοί κι΄ έπαθαν της « Αρμάτας » το γερό « στραπάτσο »... Εάν τώρα προσθέσουμε ( και περιορίζομαι στους Ελύμνιους, πλοιάρχους και αρμενιστές και μπουρλοτιέρηδες ), τις σχέσεις που από χρόνια προεπαναστατικά είχαν με τούτα τα νησιά...τη γνωριμία και συμμέθεξη του Υδραίου Ναυάρχου Αλέξανδρου Κριεζή και την ενίσχυσή του στα Ευβοϊκά γεγονότα από Λιμνιώτες...τις πατρογονικές γνωριμίες τους με τον Ευβοϊκής καταγωγής Ναύαρχο του Αγώνα Ανδρέα Μιαούλη ( η οικογένειά του είχε συγγενικές σχέσεις και με τη Λίμνη, όπως και με τον Αγγελή Γωβιό )...εάν ακόμη και προσθέσουμε τους όσους ναυτικούς Λιμνιώτες υπηρέτησαν στα Υδραίϊκα καράβια κι΄ αγωνίσθηκαν κι΄ απέσπασαν απ΄τη Διοίκηση της Ύδρας ( και της Αίγινας, του Πόρου κ.α. ) « Πιστοποιητικά ευδοκίμων υπηρεσιών » στον Αγώνα...εάν ακόμη και προσθέσουμε Διπλώματα και Άδειες Ναυσιπλοϊας που παρείχε από την Αίγινα ο Καποδίστριας σ΄Ελύμνιους Πλοιάρχους...τότε ερχόμαστε πολύ σιμότερα με του Αργοσαρωνικού τους τόπους, απ΄όσο υποπτευόμαστε... Και συναντάμε εκεί οικογενειακώς τους πιο πολλούς Λιμνιώτες, απ΄όσους φανταζόμαστε... Άς το δούμε, με λίγη αδημονή...
Η Γ΄ Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων...
... για την εκλογή νέου Κυβερνητικού σχήματος, ως Διοικητική Επιτροπή της Ελλάδος, ξεκίνησε μεν στην Επίδαυρο τον Απρίλιο του 1826, αλλά διεκόπη λόγω ζοφερών πολεμικών γεγονότων ( του Αιγυπτίου Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο και της πολιορκίας - πτώσης του Μεσολογγίου ). Τελικά, ολοκληρώθηκε στην Τροιζήνα την άνοιξη του 1827. Και το κοινό όλων των Ευβοέων που τότε βρίσκεται στ΄ Αργοσαρωνικά νησιά, συνέρχεται κι΄εκλέγει κι΄αποστέλει πληρεξούσιους ( ας πούμε βουλευτές ) στη σεβαστή Διοίκηση... τον Άγιον Καρύστου κ. Νεόφυτον και τον παπά Ιωακείμ ( που πρόκειται για τον αγωνιστή Ηγούμενο του « Μοναστηριού της λευτεριάς » - Οσίου Δαυϊδ του « Γέροντος » π. Ιωακείμ Σταματίου. Είναι αυτός που δάνεισε στον Αγγελή Γωβιό το ποσό των 1.000 γροσίων το Νοέμβριο του 1821, για τις ανάγκες του Αγώνα. Μια οδός θα έπρεπε να του ΄χει αφιερωθεί στη Λίμνη ). Οι συνελθόντες τούτοι Ευβοείς ( και οι Ελύμνιοι ), όμως πού βρίσκονται;.. Σαφώς στη Σαλαμίνα...και από ΄κει υπογράφουν...« τη 15η Ιανουαρίου του 1826, εν Σαλαμίνι ». Στα λυτά έγγραφα των Αρχείων της Ελληνικής Παλιγγενεσίας ( έκδ. Βιβλιοθήκης της Βουλής 2001 ) συναντάμε ένα κατάλογο με τα 200 ονόματα των συνελθόντων προσφύγων Ευβοέων. Απ΄τον κατάλογο αυτόν ξεκρίνουμε με κάθε σιγουριά και τα Λιμνιώτικα ονόματα - που εννοείται πως πίσω από το κάθε ονοματεπώνυμο του υπογράφοντος, υποδηλούται έμμεσα κι΄η οικογένειά του. Διαβάστε λοιπόν Λιμνιώτικα ονόματα ( όχι στη Σκιάθο, όπως - με εμμονή κάθε φορά - το συνηθίζουμε ), αλλά στη Σαλαμίνα...
Σαλαμίνα : Οι Ελύμνιοι...
Νικόλας Βαλάντος ( πρόκειται για τον γνωστό μπουρλοτιέρη ), Χρήστος Κοημτζής ( παλιά Λιμνιώτικη οικογένεια ), Νικόλαος Μπατσώτος, Ανδρόνης ( παλιά οικογένεια πλοιάρχων ), Νικόλαος Κουρκουλιώτης, Λιμπέριος Πουκουρίκος ( το πιθανότερο Βοκορόκος ή Κουκουρίκος ), Ανδρέας Μπιμπλής ( κουνιάδος του Αναγνώστη Γωβιού ), Θανάσης Παπαργύρης, Δημήτρης Βοκορόκος, Νικολός Ασπροχείλης, Κωνσταντής Ριτζώνης, Δημήτρης Ντάνης, Δημήτρης Φλουργιάννης, Γιάννης Πακόγανις ( πρόκειται για την οικογένεια του μετέπειτα ιερέως Αγγελή Μπακογιάννη - κτήτορος του ναού του Αγ. Αθανασίου στη Λίμνη ), Δημήτρης Τζουτζάς ( πρόκειται για τον πατέρα του Βασιλείου Τζουτζά που νυμφεύτηκε την Μαριώ - κόρη του Αγγελή Γωβιού ), Γιακουμής Μπλέτσος, Σταμάτης Βαρβούζος, Δημήτρης Τζίχλας, ... Φράγκος, Αντρέας Αργυρόπαιδος, Παναγιώτης Στάμου, Στάμος Ταγάρας, Κωσταντής Χρυσάνθης, Γιώργος Αποστόλου, Γιώργος Χρυσάνθης, Ανέστης Γεωργίου, Γιάννης Κατσούρας, Αναστάσης Παπαθανασίου, Κωνσταντής Μήτρου, Δημήτρης Βογιατζής, Σταμάτης Καρακατσάνης, Αθανάσιος Ρούσος ( ιερεύς ), Γιαννιός Παπασυληβέστρου ( πρόκειται για την οικογένεια Συληβέστρου Παπαγγελή ), Αργύρης Παπαδιάς, Γηανάκις του Αγγελή Λημιότη ( εδώ πιστεύω στην λανθασμένη καθαρογραφή της δυσδιάκριτης υπογραφής και υποστηρίζω πως πρόκειται για της...Γιαννούλας του Αγγελή Λιμνιώτη - όπως και συνήθιζαν να την αποκαλούν ως « Γιαννούλα του καπετάν Αγγελή Λιμνίου » και πιστεύω πως είναι η καπετάνισσα Γιαννούλα, χήρα του Αγγελή Γωβιού, που βρίσκεται εκεί μαζί με την πρωτότοκη κόρη της Μαριώ ), Δημήτρης Γκανής, Αγγελής Μπελλάρας, Νικόλας Ματζώρος, Δημήτρης Λειβαδίτης, Γιάννης Κουρκουτάκης, Αγγελής Καραγιάννης, Ιωάννης Νικολάρας, Κωσταντής Παγανίτσας, Δημητράκης Χαρατσής, Θανάσης Μανώλης, Γιώργης Ρούσος, Νικολός Παυλολλημιότης, Γιοργάκης Λαίμας, Γιάννης Γκίκας, Αντρέας Παπαδιάς, Ζαφήρις Παπαδιάς, Δημήτρης Φλώκος ( αγωνισθείς με τον Κριεζώτη ), Γεώργιος Τσιφόρος ( κτήτωρ της « Παναγιάς » ), Γεώργιος Γκίκας ( οικογένεια μετέπειτα Δημάρχων Αιγαίων ), Δημήτρης Αγγελάκης ( πρόγονος της ποιήτριας Μαρίας Αγγελάκη ), Νικόλας Γκίκας, Νικόλας Φλουρογιάννης, Νικόλας Παγανίτσας, Σταμάτης Παπαδήμος, Δημήτρης Χειμώνας, Απόστολος Παπάς, Αντρέας Ζανιάκος, Αντώνης Ζανιάκος, Γιώργης Παπαδιάς, Λεμονής Βαρελάς, Νικολός Πλέρος, Νικολός Τρακόσας, Θανάσης Ντάνης, Δημήτρης Γαβέτης ( πρόγονος του Κατοχικού αγωνιστή Κώστα Γαμβέτα ), Νικολό Κολάρα ( σε συνένωση, Νικολάρας ), Γιάννης Κωσταντάκης, Νικολό Παυλίνας, Νικόλας Ζώπουλος, Δημήτρης Κοημτζής, Αγγελής Βαλιάνου ( μάλλον Βαλάντος ), Δημήτρης Μπενετής, Κωνσταντής Μπενετής, Αναγνώστης Τζίρου Δημήτρης ( Τσιροδημήτρης ), Αντώνης Τζούτζικας, Βασίλης Τζίρο Δημήτρης ( Τσιροδημήτρης ), Σπυρίδων Κωσταντάκης, Κωσταντής Τσιρογιάννης, Κωσταντής Θεοδωσίου ( δυσανάγνωστο - πιθανόν και Θεοδώρου ), Κώστας Βασιλείου, Αναγνώστης Σουγιουλτζής, Γιάννος Γαρέφαλος ( οικογένεια Γαρυφαλαίων ), Κωσταντής Νικολάου, Γιαννάκης Ξουράφης, Σαράντης Αντωνίου, Γιάννης Αντωνίου, Θωμάς Λάμπρου, Δημήτρης Αναγνώστου, Γιωργάκης Κεφάλας,...
Βλέπουμε λοιπόν, πως απ΄τους 200 υπογράφοντες του Καταλόγου, οι μισοί περίπου είναι Ελύμνιοι, ( χωρίς να περιλαμβάνω και ονοματεπώνυμα που οι επωνυμίες τους είναι πατρωνυμικές ( π.χ. Δημητρίου, Ιωάννου, Χρήστου κ.α. ) που ταυτίζονται πιθανόν και με άλλων Ευβοέων - μη Λιμνιωτών ). Αξίζει να προσεχθεί, πως κι΄αυτοί που στην επιστροφή τους στη Λίμνη ( 1831 και μετά...) εκλέχθηκαν ως μέλη της Τοπικής Δημογεροντίας, ( δηλ. οι διοικητικοί « Πρωτόγεροι » της πολίχνης ), ήταν με τους Λιμνιώτες, ως είδαμε στον Κατάλογο, μαζί τους στη Σαλαμίνα ( σαφώς και στα γύρω νησιά )...όπως, Ρούσος, Γκανής, Βαλάντος, Φλώκος κ.α. Ακόμη κι΄η οικογένεια του λίγο μετέπειτα ( 1836 ) πρώτου Δημάρχου Αιγαίων Χρήστου Κεφάλα, ακόμη δε να προσεχθεί, πως κι΄η Καπετάνισσα Γιαννούλα - χήρα του Αγγελή Γωβιού - ήταν μαζί μ΄αυτή τη μεγάλη καλάδα των Λιμνιωτών και μάλιστα εκεί πάντρεψε και την κόρη της Μαριώ με τον Λιμνιώτη Βασίλειο Τζουτζά ( στρατιώτη του πατέρα της Αγγελή ) και εκεί στη Σαλαμίνα, πριν την επιστροφή, απόκτησαν και τα πρώτα παιδιά τους - τον Δημήτριο και τον Αγγελή. ( Τα υπόλοιπα παιδιά τους, τον Νικόλαο, τον Κωνσταντίνο και την Ελένη, θα τα τεκνοποιήσουν με την επιστροφή στη Λίμνη ).
1830 Νομ. 2 Χώρα Α - ένα σπουδαίο ντοκουμέντο
Μέχρι προ 20ετίας περίπου, υπήρχε σε εμφανή θέση στο ναϊσκο του Αγίου Νικολάου στο κέντρο της Λίμνης ( πλάι του Καθεδρικού μας Ναού της Παναγίας « Λιμνιάς » ), η τριγωνική βάση μικρού φορητού-ορειχάλκινου κηροστάτου ( σαμντανίου ), που έφερε εγχάρακτα ( και τότε αντέγραψα ) τα κάτωθι γριφώδη στοιχεία : 1830 Νομ. 2 Χώρα Α. Αυτά είναι δυνατόν να επεξηγηθούν - πέρα από την καθοριστική χρονολογία του 1830 ( χρονολογία ετοιμασιών επανόδου ) -ως 2ος Νομός, στη Χώρα Α, δηλ. της Αιγίνης. ( Ο Καποδίστριας χώρισε την Επικράτεια σε 13 Νομούς και 62 Επαρχίες ). Εύλογα λοιπόν θα μπορούσε το μικρό κηροπήγιο να προέρχεται εξ΄Αιγίνης, μεταφερμένο από τους με αργούς αρχικά ρυθμούς πρωτοεπιστρέψαντες ευλαβείς νοσταλγούς Ελυμνίους στο προσφιλές πάτριον έδαφος. Δυό κατατοπιστικές πληροφορίες ακόμη συνηγορούν στην επιβεβαίωση των ερευνουμένων. Ότι ο ναϊσκος του Αγίου Νικολάου στην τότε μορφή του ( γιατί αργότερα μετεσκευάσθη από τον Δήμαρχο Αιγαίων Σταμούλη Βαρβούζο ), εχρησιμοποιείτο λειτουργικά για τις δέουσες ιεροτελεστείες των επιστρεψάντων, για τις εκπαιδευτικές ανάγκες ως γραμματοδιδασκαλείο ( ακόμη και ως χώρος εκλογικών διαδικασιών ), σύμφωνα με τις ανάγκες της νεόδμητης Χώρας μας και ομοίως της πόλης. Η κεντρική Εκκλησία της Καθεδρικής Παναγιάς ήταν από τους Τούρκους και τη δεκάχρονη εγκατάλειψη, κατερειπωμένη, μαζί με το « Σαράϊ » του ντόπιου Αγά ( ερειπωμένο κι΄αυτό στη θέση του σημερινού Κωδωνοστασίου, που ζωγράφισε στα 1805 ο Βρετανός περιηγητής William Gell και σχολίασα λεπτομερώς το περασμένο καλοκαίρι στο F.B. της τότε Κοινότητας Λίμνης - Σήμερα « Τα νέα της Λίμνης » - 25/7/2023 ).
Οι Επιστρέψαντες
Ο Μπελλάρας αναφέρει πως οι επιστρέψασες οικογένειες, ( που λίγο μετά ανέβασαν και με άλλους νεόφερτους τον πληθυσμό του Ελυμνίου ), ήταν οι πρώτες δικαιούχες ( προνομιούχες ) οικογένειες του τόπου στην πρώτη-πρώτη ανοργάνωτη Κοινότητα της Λίμνης - και ήταν 145 - ως κατοικούσες επί Επαναστάσεως ( αλλά και προ αυτής ), στο Ελύμνιο. Και βέβαια ο Μπελλάρας θέλει την επανάκαμψη ετούτων των οικογενειών ως περατωθείσα κατά την άνοιξη του 1831, ενώ νεώτερες αρχειακές έρευνες φέρουν στη Λίμνη κατά το θέρος του επόμενου χρόνου ( 1832 ), 221 οικογένειες ( με 950 κατοίκους ). Όπως και να ΄χουν όμως τα πράγματα, η πλειάδα των επαναπατρισθέντων επανήλθεν από την Σαλαμίνα και τα λοιπά Αργοσαρωνικά και Αιγαιοπελαγίτικα νησιά - σαφώς και τινες από Σκιάθο, μετά του Ιερού Παλλαδίου τους, της « Παναγίας Λιμνιάς », που είχαν εναποθέσει προς φύλαξη στην παροικία των εκεί αδελφών Λιμνίων της Σκιάθου. ( Τούτο φαίνεται και από το ομοιότυπο της Παναγίας « Γλυκοφιλούσης » που αγιογράφησαν οι αδελφοί « Λιμναίοι » Σκιαθίτες και εναπόθεσαν στον εκεί ενοριακό τους ναό της δικής τους « Παναγίας Λιμνιάς » ).
Επίλογος
Άκουσα πάλι επετειακά και φέτος για το ιστορικό της - « Δεήσεως - Ημέρας Σωτηρίας », για επιστροφή Λιμνιωτών - « Σκιαθιτών », όμοια διάβασα σε μπλοκ και ιστοσελίδες για την ίδια « επιστροφή Λιμνιωτών απ΄τη Σκιάθο », κι΄αλλού για την « Επέτειο Επανάστασης του 1821 » λέει στη Λίμνη! - κ.α. λοιπά, παραπληροφοριακά κι΄ανιστόρητα. « Οι άνθρωποι που δημιουργούν την ιστορία, δεν έχουν χρόνο να την γράψουν οι ίδιοι!.. », εξέφραζε μια αλήθεια κι΄ο ανεκδιήγητος Κλέμενς φον - Μέττερνιχ!.. Γιατί την ιστορία, τη γράφουν μεταγενέστεροι - όπως ας πούμε, εμείς οι σημερινοί... Και γιατί αν την έγραφαν οι προπάτορές μας ( εκείνα τα ονόματα που πριν παραπάνω διαβάσατε καταλογικά ), τότε θα τραγουδούσαν όπως οι έρημοι της Σμύρνης μας Πρόσφυγες, το θλιβερό τραγουδάκι που τραγουδούσε τ΄ορφανεμένο δωδεκάχρονο κοριτσάκι « στης Σαλαμίνας τα νερά », ονειρευόμενο τη χαμένη μάνα του στις φωτιές της Σμύρνης... όπως ίδια θλιβά ονειρεύονταν στα ίδια Σαλαμίνια νερά η 13χρονη Μαριώ - κόρη του αδικοχαμένου πατέρα της Καπετάν Αγγελή του Λιμνιώτη...
«... βλέπει της Λίμνης τη φωτιά, του πατρικού τη στάχτη, κι΄ένα λουλούδι που άνθιζε στου κήπου τους το φράχτη!..».
Σαλαμίνα : Το θρυλικό νησί που διέσωσε στην αρχαιότητα την Ευρώπη απ΄τις βαρβαρικές ορδές..
Σαλαμίνα : Το νησί που φιλοξένισε Μικρασιάτες αδελφούς στα πρόσφατα της καταστροφής χρόνια...
Σαλαμίνα : Το νησί που διέσωσε Λιμνιώτες τουρκόπληκτους στα ζοφερά « της μαχαίρας και του πυρός χρόνια!..
Αν ζούσαν οι πατέρες μας - θα το ευγνωμονούσαν. Ας το θυμόμαστε κι΄εμείς στις τελετουργικές Επετείους μας.
Στο κάτω - κάτω... μαζί με την αναφορά στους όσους επανακάμψαντες από Σκιάθο, ας προσθέσουμε πλάϊ την Σαλαμίνα και τ΄άλλα τ΄Αργοσαρωνικού τα νησιά!.. Κρίμα που δεν το λέμε - γιατί θα ΄ταν μεγάλη τιμή!.. Όπως το λέει κι΄ ο ιστορικός μας Μπελλάρας... Όπως επισημαίνει κι΄ο τραγικός Ευριπίδης... « Όλβιος όστις ιστορίης έσχεν μάθησιν »...
Σημ :
Α) Η φωτό. Σφραγίδα του Κυβερνήτη της Ελλάδος με την θεά Αθηνά και την υπογραφή του Καποδίστρια.
Β ) Όλες τις εκδοχές του ιστορικού της « Δεήσεως » τις έχω δημοσιεύσει εμπεριστατωμένα ( και επανειλημμένα ) το πρόσφατο παρελθόν στην εφημερίδα της « Ε.Λ.Ε. - ΛΙΜΝΙΩΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ».
Δ.Α. - « Ελύμνιος »